Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933–1949
David Cesarani
Prószyński i S-ka
David Cesarani
Prószyński i S-ka
David Cesarani, brytyjski historyk żydowskiego pochodzenia, materiały do „Ostatecznego rozwiązania…” zbierał przez dziesięciolecia. Nie doczekał publikacji swego opus magnum – zmarł w 2015 r. (pierwsze wydanie ukazało się rok później). Tym, co wyróżnia obszerną pracę Cesaraniego, jest całościowe i wielowymiarowe ujęcie losów Żydów, obejmujące czas od chwili dojścia Hitlera do władzy w III Rzeszy aż po Holokaust w czasie II wojny światowej. Co ważne, autor już we wstępie podkreśla, że „zaczyna od pokazania, że NSDAP nie doszła do władzy z powodu antysemityzmu”. Według Cesaraniego judeofobia
w III Rzeszy była procesem, zjawiskiem nasilającym się, którego przejaw stanowiły pogromy i prześladowania, z tragiczną kulminacją w latach wojny. „Hitler obwiniał Żydów o upadek Niemiec, (…) [dlatego] postanowił ich zlikwidować”. I choć Żydzi byli mordowani przez nazistów od początku wojny, to punktem zwrotnym – według Cesaraniego – był niemiecki atak na ZSRR w czerwcu 1941 r., by „zniszczyć reżim bolszewicki, który [Hitler] wiązał z groźbą »żydowskiej potęgi«”. Autor z bólem zauważa: „Łatwiej jest zorganizować jednodniowe wycieczki do Auschwitz-Birkenau, gdzie zamordowano 960 tysięcy Żydów, niż do Treblinki, gdzie w krótszym czasie zginęło
860 tysięcy Żydów, nie wspominając o rozproszonych, ale wszechobecnych miejscach zagłady na Białorusi i Ukrainie: tam rozstrzelano półtora miliona Żydów”. Dla historyków Holokaustu lektura obowiązkowa.
Skomentuj