Trzecia Republika Francuska przestała istnieć. 10 lipca 1940 r. francuskie Zgromadzenie Narodowe pozbawiło władzy prezydenta Alberta Lebruna i przyznało nadzwyczajne pełnomocnictwa marszałkowi Philippe'owi Pétainowi, który na ich podstawie ogłosił się „głową Państwa Francuskiego”. Rozpoczął się najbardziej haniebny okres w dziejach Francji. Na podstawie rozejmu separatystycznego z Niemcami powstało Państwo Francuskie (fr. L'État Français) potocznie i pogardliwie nazywane Francją Vichy. Siedzibą marionetkowego rządu kolaboracyjnego zostało niewielkie miasto uzdrowiskowe Vichy w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Allier.

Francuzi niechętnie dzisiaj mówią o tym tworze państwowym. Jest on powodem do wstydu. Nie należy jednak zapominać, że  był to twór oficjalnie uznany przez większość państw świata jako legalna kontynuacja III Republiki. Jedynie Wielka Brytania, która udzieliła azylu gen. Charles'owi de Gaulle’owi, przywódcy Wolnych Francuzów, nigdy nie uznała państwowości Francji Vichy.

To pseudopaństwo miało być dowodem wielkoduszności Hitlera wobec Francuzów. W rzeczywistości aż 2/3 terytorium Francji znalazło się pod okupacją niemiecką, stając się zapleczem gospodarczym dla tzw. Wielkich Niemiec. 

Wiele się dzisiaj mówi o francuskim Ruchu Oporu. Mało jednak wspomina o kolaboracji z Niemcami. A była ona największa we wszystkich krajach okupowanych przez Niemców. 

Przedwojenna prawica francuska skupiła się wokół marszałka Henriego Philippe'a Pétaina i podległego Niemcom rządu Vichy, który kierował się konserwatyzmem społecznym, realizując hasło „revolution nationale”. Co ciekawe, cenzura w Vichy była znacznie bardziej rygorystyczna niż na obszarach okupowanych. To oznaczało, że francuscy nacjonaliści chcieli stworzyć własny, surowy model dyktatury nacjonalistycznej.

Kolaboranci nie rekrutowali się jednak tylko ze środowiska przedwojennej Akcji Francuskiej (Comité d'action Française), ale także z kręgów zadeklarowanych socjalistów i komunistów. Najlepszym przykładem takiego komunistycznego zdrajcy był poeta, pisarz i krytyk literacki Louis Aragon. Był on także jednym z inicjatorów czystek we francuskim środowisku komunistycznym w 1930 r. Piętnował swoich przyjaciół z kręgu surrealistów, za co w 1934 r. Stalin nagrodził go zaproszeniem na zjazd pisarzy sowieckich. Po powrocie z „ojczyzny robotników i chłopów” Aragon zaangażował się w organizację Kongresu Pisarzy w Obronie Kultury, który „miał jednoczyć pisarzy francuskich i sowieckich w walce przeciw faszyzmowi”. Wzięli w nim udział m.in. Paul Nizan, André Gide czy André Malraux. Jednak w 1939 r. komunista Aragon nie tylko nie potępił niemieckiej napaści na Polskę, ale stał się panegirystą sojuszu III Rzeszy z ZSRR. Na łamach dziennika „Ce Soir” opublikował nawet wyjątkowo plugawy felieton „Długiego życia dla pokoju”. Jego ton był tak proniemiecki, że prokuratura paryska nakazała zamknąć gazetę, a Aragon został za karę powołany do wojska. Po upadku Francji w 1940 r. wyjechał do Nicei, gdzie ukrywał się przez dwa lata. Nie przeszkadzało mu to jednak nadal wydawać książek, co już świadczyło, że nawiązał jakąś formę współpracy z władzami. Od 1942 r. został donosicielem służby bezpieczeństwa Vichy i bez żadnych problemów publikował w tamtejszej prasie swoje wiersze.

Aragon był typowym przedstawicielem swojego środowiska. Pozbawionym kręgosłupa moralnego zdradliwym draniem, gotowym sprzedać matkę za cenę własnego przetrwania. Co ciekawe, w latach 1940–1944 na współpracę z władzami okupacyjnymi lub rządem Vichy decydowali się najczęściej lewacy z dawnego Kongresu Pisarzy w Obronie Kultury. Po wojnie francuscy pisarze bardzo chętnie przypisywali sobie zasługi w walce z okupantem, jednak prawda była często całkowicie odmienna. Już we wrześniu 1940 r. Związek Zawodowy Wydawców podpisał porozumienie z niemieckimi władzami okupacyjnymi, które przewidywało, że wydawnictwa same zadbają o odpowiednie ocenzurowanie książek. Wśród kolaborantów nie byli jacyś nieznani, drugorzędni pisarze, ale prawdziwi giganci francuskiej literatury: François Mauriac, Jean Paulhan, André Gide, André Malraux, Albert Camus, Jean-Paul Sartre i Simone de Beauvoir. Kolaboracja dotyczyła wszystkich warstw społeczeństwa i wszystkich dziedzin życia. Jeszcze długo po wojnie Francuzi rozliczali się ze swoich grzechów wojennych. Ale czy rozliczyli się ze wszystkich?