Jednocześnie wprowadzono prawo, które tę ustawę drastycznie łamało. Większości uczelni w kraju narzucono wprowadzenie systemu obniżonych kryteriów rekrutacji dla mniejszości etnicznych, w tym głównie dla Afroamerykanów. Akcja afirmatywna miała „zlikwidować istniejące nierówności w traktowaniu mniejszości oraz osiągnąć równość w przyszłości”. Minęło 56 lat, a równości nadal nie ma. Afroamerykanie rzadko korzystają z przywileju otrzymania dodatkowych 200–300 punktów na 1600 możliwych, które otwierałyby im drogę do wyższego wykształcenia. W ogóle z roku na rok zmniejsza się liczba czarnoskórych studentów, mimo że większość uczelni zachęca ich także całkiem przyzwoitymi programami stypendialnymi. W ciągu zaledwie jednej dekady Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles odnotował spadek liczby czarnoskórych studentów o blisko 50 proc.

Widząc fatalne skutki akcji afirmatywnej, część najlepszych amerykańskich uczelni (jak np. MIT) samowolnie odrzuciła system preferencji punktowej ze względu na pochodzenie czy rasę kandydata. Zdarzało się bowiem, że tylko ze względu na punkty za pochodzenie na uczelnie dostawali się ludzie mający elementarne problemy z nauką, kiedy inni, nieuprzywilejowani uczniowie należący do białej większości, byli odrzucani w programach stypendialnych pomimo udokumentowanych osiągnięć naukowych. 

Choć środowisko akademickie biło na alarm, w czerwcu 2003 r. Sąd Najwyższy USA podtrzymał legalność preferencji punktowych dla czarnoskórych kandydatów na studia wyższe. Tym samym Sąd Najwyższy zaakceptował zasadę, która w sposób ewidentny naruszyła XIII poprawkę do konstytucji, która miała stać na straży równego traktowania wszystkich obywateli przez wszystkie instytucje państwowe.

Przejawem całkowitej nieznajomości historii i realiów amerykańskich jest pisanie o pragnieniu stworzenia w Ameryce społeczeństwa równych szans. Przecież tak naprawdę nikomu na tym nie zależy. Żeby to zrozumieć, trzeba pamiętać, że w 1972 r. Izba Reprezentantów przegłosowała poprawkę do konstytucji („The Equal Rights Amendment”, ERA), która nigdy nie weszła w życie. Dlaczego? Ponieważ jej największymi przeciwnikami były zabiegające o parytet wyborczy organizacje feministyczne obawiające się utraty dotacji i przywilejów socjalnych dla kobiet oraz afroamerykańskie organizacje obrońców praw obywatelskich. Gdyby ta poprawka konstytucyjna przeszła przez cały proces ratyfikacyjny, to wszystkie pomysły przywilejów społecznych ze względu na płeć czy pochodzenie etniczne zapewne by przepadły. 

Nikt tak naprawdę nie chce urawniłowki. Gwarantowana konstytucyjnie „równość” oznaczałaby np. likwidację bardzo wysokich dotacji dla 105 szczególnie uprzywilejowanych uczelni, które są kierowane i przeznaczone wyłącznie dla osób czarnoskórych, mimo że tego typu zamknięte hermetycznie szkoły dla białych byłyby zapewne napiętnowane jako dyskryminujące mniejszości etniczne. Akcja afirmatywna obnażyła starą prawdę: jak nie wiadomo, o co chodzi, to zawsze chodzi o pieniądze. 

Preferencyjne traktowanie określonych grup stosowane przy naborze na uczelnie nie jest bynajmniej wymysłem amerykańskim. Już tysiące lat temu obowiązywały ograniczenia w dostępie do nauki określonych grup społecznych czy etnicznych. W starożytnym Egipcie każdy Egipcjanin mógł wstąpić do szkoły przyświątynnej i kształcić się na kapłana o wybranej specjalizacji. Nie mogli jednak tego czynić cudzoziemcy – Grecy, Fenicjanie czy Asyryjczycy zamieszkujący Dolne i Górne Królestwo. No, chyba że odpowiednio zapłacili. 

Prawdziwie hermetyczny system dostępu do „szkolnictwa” obowiązywał w starożytnym Izraelu, gdzie wiedza kapłańska była przekazywana jedynie przedstawicielom rodu Aarona, chociaż i w tym wypadku, jak poucza nas historia, czynnikiem decydującym była sakiewka. 

Nawet Akademia Platońska przez 900 lat swojego istnienia wprowadzała sporadycznie ograniczenia narodowościowe przy rekrutacji kandydatów na studia. Kierowała się ona jednak głównie zasadą „niech nie wchodzi nikt nieobeznany z geometrią” – co wskazywało, że wiedza i tylko wiedza powinna być kryterium przyjmowania nowych uczniów. Dopiero społeczeństwa średniowieczne w pełni usankcjonowały zasadę numerus clausus (zamkniętej liczby studentów), która wyrażała się w podziałach według klucza klasowego i religijnego. Nam jednak zasada numerus clausus kojarzy się głównie z okresem międzywojennym, kiedy niektóre uczelnie aprobowały ograniczenia rekrutacyjne studentów z przyczyn politycznych lub czysto praktycznych. Prawdziwie monstrualne proporcje przybrał nieuczciwy system preferencji w ustroju sowieckim, gdzie afirmację kandydatów pochodzenia robotniczo-chłopskiego nazwano wbrew wszelkiej logice „sprawiedliwością społeczną”. Pod tym względem dzisiejsza Ameryka zdaje się czerpać pełnymi garściami ze wzorów sowieckich.