Żółty, biały, pleśniowy, dojrzewający czy wędzony – ser. Produkt doskonale znany i uwielbiany przez ludzi na całym świecie. W samej Francji produkuje się ok.500 jego gatunków. Ciężko dziś komukolwiek wyobrazić sobie włoską pizzę bez mozzarelli czy grecką sałatkę bez fety. Dlaczego jest tak popularny i jaka jest jego historia?
Z początkiem neolitu ludzie zaczęli hodować bydło, co pozwalało na pozyskiwanie mleka, a w następstwie wytwarzanie sera. Jak się potem okazało ser w porównaniu do mleka o wiele dłużej zachowywał swoją świeżość oraz był pozbawiony laktozy, której ludzki organizm w większości nie tolerował powodując alergie pokarmowe.
Do jego produkcji używano ceramicznych sitek i koszy z dziurami, które służyły do spuszczania serwatki. Naukowcy z całego świata, by lepiej poznać początki jego powstawania przez lata badali podobne naczynia. Jednym z nich był Piotr Bogucki, amerykański archeolog polskiego pochodzenia z Uniwersytetu w Princeton, który zajmował się badaniem naczyń sprzed ponad 7000 lat p.n.e., odnalezionych w osadach na terenie obecnych Kujaw. Już w latach 70. XX w. twierdził, że ceramika z Kujaw służyła do wyrobu sera. Niezbite dowody potwierdzające jego teorię pojawiły się dopiero w 2012 roku, gdy chemicy z Bristolu - Richard Evershed i Mélenie Roffet-Salque odkryli ślady mleka na ściankach wydobytych sit. Wcześniej takie ślady znajdowano na naczyniach z Bliskiego Wschodu (ich wiek był szacowany na ok 8000 lat p.n.e), jednak kształt i forma sugerowały, że mogły służyć wyłącznie do przechowywania mleka nie zaś wytwarzania sera.
Cały świat dowiedział się o kujawskich naczyniach po opublikowaniu artykułu na ten temat w prestiżowym magazynie naukowym „Nature”, a odkrycie angielskich naukowców oznaczało, że to właśnie w Polsce powstał najstarszy europejski ser.
Badania w poszukiwaniu śladów produkcji sera nie ustają co oznacza, że tytuł najstarszego w Europie nie jest dany raz na zawsze. Ostatnie ustalenia prowadzą do chorwackiej Dalmacji. Odnaleziono tam wiele naczyń z śladami mlecznych kwasów tłuszczowych, których wiek jest szacowany na ok. 7200 lat p.n.e., czyli nieco starsze niż te zbadane w kraju nad Wisłą.
Bez względu jednak na to, gdzie po raz pierwszy w Europie użyto sit i skosztowano nabiałowego rarytasu, Polska bez wątpienia może pochwalić się długą tradycją serowarstwa, a z techniki produkcji serów wykorzystywanej przez neolitycznych rzemieślników, korzystamy do dziś robiąc domowe twarogi.
Skomentuj