Pierwsze kontakty między Rosją a Niemcami wymierzone były przeciwko Polsce. Ale konkluzja o zgodnym współdziałaniu Rosji i Niemiec ponad polskimi głowami prowadziłaby na manowce. W największych konfliktach Europy obydwa kraje stawały po przeciwnych stronach barykady.

Początki tych widowisk giną w mrokach przeszłości. Choć stanowiły kwintesencję kultury rzymskiej, były zapożyczone od innych kultur. Problem tylko w tym, że do dzisiaj nie wiemy, od których.

Wyprawy krzyżowe należą do najważniejszych wydarzeń w dziejach świata. W epoce oświecenia, a później w historiografii marksistowskiej były przedstawiane jako przejaw fanatyzmu religijnego i zacofania umysłowego ludzi średniowiecza. Czy jest to ocena sprawiedliwa? A może krucjaty były największym przełomem w historii Europy?

Upadek Związku Radzieckiego być może oznaczał dla wielu aparatczyków koniec nadziei na władanie całym imperium. Ale otwierał też szansę na zdobycie własnego kondominium, bez jakiejkolwiek zwierzchniej kontroli. Byli już aparatczycy z ZSRR skwapliwie z tej możliwości skorzystali.